Республикалық заң консультанттары алқасы (бұдан әрі – РЗКА) 2021 жылғы 14 шілдеде облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың үштен екісінен астамының атынан өкілдік ететін 15 заң консультанттары палатасы (бұдан әрі-палаталар) өкілдерінің құрылтай съезімен құрылды.

Қазіргі уақытта 3500-ден астам заң консультанттары РЗКА құрамына кіретін палаталардың мүшелері болып табылады.

РЗКА мұқтаж азаматтарға тегін заң көмегін ұйымдастыру, заң консультанттарының заң көмегін көрсетуге белсенді қатысуына ынтасын арттыру жөніндегі палаталардың қызметін үйлестіреді; заң консультанттарының біліктілігін арттыруды ұйымдастырады; нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысады; заң көмегі мәселелері жөніндегі әдістемелік материалдар әзірлейді және т.б.

РЗКА заң көмегін көрсету жөніндегі жұмысты ұйымдастыруға айрықша көңіл бөледі. Биылғы жылдың 4 айы ішінде 7000-нан астам азаматқа құқықтық консультация беру түріндегі тегін заң көмегі көрсетілді. 1100-ге жуық құқықтық сипаттағы құжаттар жасалды, БАҚ-та қолданыстағы заңнама нормаларын түсіндіру бойынша 66 сөз сөйлеу ұйымдастырылды.

Биылғы жылдың наурыз-сәуір айларында Атырау, Қызылорда, Павлодар және Түркістан облыстарының заң консультанттары «Аманат» партиясының мобильді қоғамдық қабылдауларының құрамында ауыл тұрғындарына тегін заң көмегін көрсетті. Мұндай жұмыс жалғасатын болады.

РЗКА адам құқықтары жөніндегі уәкілмен, адвокаттардың, нотариустардың, жеке сот орындаушыларының, сарапшылардың кәсіби қоғамдастықтарымен, «Әділдік жолы» РҚБ-мен, «Аманат» партиясымен және т.б. өзара іс-қимыл жасауда.

Қаржы мониторингі агенттігімен, «Астана» халықаралық қаржы орталығымен меморандум жасасу мәселесі пысықталуда.

Заң консультанттарының біліктілігін арттырудың бірыңғай қағидалары әзірленді және бекітілді. 2021 жылдың қыркүйегінен бастап мынадай 7 тегін вебинар ұйымдастырылды: медиация; атқарушылық іс жүргізу; ҚР Әкімшілік рәсімдік процестік кодексі; зияткерлік меншікті қорғау; Нидерландыда заң мамандығын реттеу; атқарушылық жазба; мұрагерлік құқық және дәлелдемелерді қамтамасыз ету және жер құқығы бойынша. 1000-ға жуық (бір мыңдай) сертификат берілді.

Азаматтардың әлеуметтік осал санаттарына тегін заң көмегін көрсетуге белсенді қатысатын заң консультанттарын ынталандыру, заң көмегінің сапасын арттыру мақсатында мынадай 3 конкурс өткізілді: «Жыл заңгері», «Probono үздік заңгері» және «Probono үздік машықтанушысы». Конкурстардың жүлде қоры - 2 млн. 200 мың теңге.

Жеңімпаздарды тәуелсіз комиссия мәселенің күрделілігі, түпкілікті нәтиже және клиенттің қанағаттануы сияқты критерийлер бойынша клиентпен кері байланыс арқылы анықтайды.

РЗКА заңнаманы жетілдіру жөніндегі жұмыс топтарына белсенді түрде қатысады. Әділет министрлігімен бірлесіп, заң консультанттарына азаматтық және әкімшілік істер бойынша мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсетуге рұқсат беру жөніндегі бастама пысықталды.

РЗКА-ның Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне заң консультанттарын әкімшілік істер бойынша қорғаушы ретінде енгізуге; заң консультантының қызметіне кедергі келтіргені үшін лауазымды адамдардың әкімшілік жауаптылығын енгізуге; кәсіби құпияны бұзғаны үшін заң консультантының жауапкершілігін енгізуге бағытталған түзетулерін мүдделі мемлекеттік органдар қолдады.

Заң консультанттарының мемлекеттік базалардан алынған мәліметтерге қол жеткізуін регламенттейтін түзетулер әзірленді, оларды қабылдау азаматтарға заң көмегін көрсетудің тиімділігі мен жеделдігін арттырады.

Қазақстанның барлық өңірлерінің дерлік консультанттар палаталары өкілдерінің РЗКА-ға қатысуы заңнамадағы новеллаларды талқылау кезінде қазақстандық заң консультанттарының шоғырланған пікірін білдіруге мүмкіндік береді.

РЗКА «ҰАТ»АҚ-мен сындарлы өзара іс-қимыл қалыптастырды. Заң консультанттары мен палаталардың қызметін автоматтандыру мен оңтайландыру үшін тұрақты негізде «Е-заңкөмегі» ақпараттық жүйесін жетілдіру, оның функционалын жақсарту және оңайлату жөнінде ұсынымдар енгізілуде.

Заң консультанттарына мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсетуге рұқсат беру жөніндегі алдағы заңнамалық өзгерістер шеңберінде «ҰАТ» АҚ-мен бірлесіп, заң консультанттары палаталары үшін олардың РЗКА-ға мүше болу-болмауына қарамастан «Е-Заңкөмегі» АЖ пайдалану жөніндегі оқыту вебинарлары өткізілуде.